29 kwietnia – Światowy Dzień Immunologii
To święto, które zainicjowała w 2005 roku Europejska Federacja Nauk Immunologicznych.
Czym jest immunologia?
Immunologia jest dziedziną nauki, która opisuje biologiczne i biochemiczne reakcje, zachodzące w organizmie na skutek działań odpornościowych ustroju, w odpowiedzi na wniknięcie patogenu lub innego ciała uznanego, jako obce.
Co to jest układ immunologiczny?
Układ immunologiczny, inaczej układ odpornościowy, który stanowi układ narządów, dzięki którym możliwe jest działanie mechanizmów odporności Jest to układ, który stanowi pierwszą linię obrony przez różnego rodzaju infekcjami. Układ immunologiczny umożliwia nam prawidłowe funkcjonowanie w środowisku, w którym występują potencjalnie niebezpieczne dla nas antygeny. To właśnie dzięki jego aktywności, nie każdy kontakt z mikrobami skutkuje wystąpieniem niebezpiecznego dla nas zakażenia. Układ odpornościowy stanowi swoistego rodzaju zbroję człowieka. Chroni nas nie tylko przed czynnikami zewnętrznymi w postaci bakterii, wirusów, toksyn czy alergenów, ale też zapobiega nieprawidłowemu podziałowi komórek w organizmie, a więc rozwojowi nowotworów. Układ immunologiczny składa się z kliku organów, gruczołów i tkanek, a należą do niego szpik kostny, grasica, śledziona, węzły chłonne i naczynia limfatyczne. Innymi słowy jest to szereg struktur, które razem tworzą integralną całość. Niestety zdarza się, że system ten działa nieprawidłowo rozpoznając również struktury własne organizmu, co jest podstawą ujawnienia się tzw. chorób autoimmunologicznych (choroba Hashimoto, toczeń, choroba Crohna i in.) lub alergii.

Rys. Układ odpornościowy – budowa

Jednym z istotnych elementów układu immunologicznego są przeciwciała. Powstają one w wyniku swoistej odpowiedzi na znany już organizmowi patogen (na skutek odpowiedzi wrodzonej lub nabytej).
Zasadniczo mamy dwa rodzaje odporności:
-naturalną, inaczej wrodzoną,
-odporność nabyta.
Odporność wrodzona, czyli naturalna lub nieswoista, jest obecna już w momencie narodzin. Sprawują ją komórki i białka, które działają natychmiast, gdy tylko w organizmie pojawi się zakażenie, lub w przeciągu kilku godzin.
Z tego powodu stanowią „pierwszą linię obrony” przed patogenami. Ich działanie opiera się przede wszystkim na wywołaniu reakcji zapalnej, która jest uniwersalną odpowiedzią na zaburzenie równowagi organizmu. Dlatego odporność wrodzona ma niską specyficzność, co oznacza, że niezależnie od rodzaju czynnika zakaźnego występują podobne sposoby obrony. W trakcie ewolucji wiele drobnoustrojów straciło wrażliwość na działanie mechanizmów nieswoistych, dlatego wraz z wiekiem rozwijają się bardziej wyspecjalizowane i skuteczniejsze metody reagowania na patogeny.

Odporność nabyta, czyli swoista lub adaptacyjna, pojawia się po kilku dniach od kontaktu
z patogenem. Stanowi specjalistyczną odpowiedź, która jest skierowana przeciwko konkretnym drobnoustrojom. W warunkach prawidłowych swoista odpowiedź immunologiczna jest wyciszona. Kiedy pojawia się czynnik zakaźny, z którym komórki systemu odpornościowego zetknęły się już wcześniej, dochodzi do ich pobudzenia dużo szybciej, ze względu na istnienie pamięci immunologicznej. Uruchamiają się wówczas mechanizmy, które prowadzą do unieszkodliwienia i usunięcia patogenu z organizmu.
Jak wzmocnić układ immunologiczny?
Budowanie odporności organizmu to długotrwały proces, dlatego należy dbać o układ 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu, przez cały rok, gdyż tylko w ten sposób można zapewnić mu prawidłowe funkcjonowanie.
Przy budowaniu naszego układu odpornościowego najważniejszy jest zdrowy styl życia, a przede wszystkim stosowanie zbilansowanej diety, czyli takiej która dostarcza określoną ilość pełnowartościowych białek, węglowodanów, zwłaszcza złożonych, o niskim indeksie glikemicznym, błonnika, zdrowych tłuszczów, witamin i mikroelementów. Bardzo ważne jest również unikanie nadmiernych ilości alkoholu i papierosów, które osłabiają nasz układ immunologiczny w znaczący sposób oraz systematyczna aktywność fizyczna, minimum 3 do 5 razy w tygodniu, a najlepiej codziennie po 30-45 minut wysiłku dynamicznego umiarkowanego, np. jazdy na rowerze, biegania, pływania, nordic walkingu lub szybkiego spaceru.